جمعه, ۲۰ مهر ۱۴۰۳ - Friday, 11 October 2024

با عشق به نام پدر و یاد شغل گَلافی

به گزارش خبرگزاری خارگ آنلاین . به قلم حسنین مژده_مژدگان : در جنوب به کسانی که در کار ساخت جهاز <لَنج> می‌باشند *گَلاف* گفته می‌شود. در ایران لَنج‌ها در کرانه‌های خلیج فارس بسیار یافت می‌شوند و لنج‌سازی یکی از صنایع بومی مردمان این منطقه است.


با توجه به اهمیت دریا برای مردم جنوب و نیاز آن ها به لنج و قایق، دلیلی بوده بر اینکه یکی از هنرهای مردمان این منطقه از دیرباز تاکنون لنج سازی یا گلافی باشد. اگرچه این هنر رفته رفته در حال فراموشی است اما سبب نمی شود که از تاریخ حذف شود و تعلق این هنر از مردم جنوب گرفته شود.

 

کلمه لَنج در فارسي از واژه انگليسي *Launch* گرفته شده، که خود آن نيز از واژه اسپانيايي *Lancha* آمده‌است. در سواحل شرقي آفريقا آن را *«دهو»* مي‌خوانند. در جنوب به کساني که در کار ساخت لنج مي‌باشند *گلاف*" گفته مي‌شود.


هر لنج متشكل از قطعات بسياري است و هر قسمت، بسته به کارکردي که از آن انتظار مي رود، از نوع خاصي چوب ساخته مي‌شود مصالح اوليه مورد نياز براي ساخت لنج چوب‌هاى جنگلى مقاوم در مقابل رطوبت براى اسکلت و تخته‌هاى مرغوب به نام *ساج،کُنار،سُرخ،حوک،زرد براى بدنه آن مي‌باشد. همچنان وسيله‌ي کار گلافان بسيار ابتدايى است به همين دليل کار آنها به کُندي پيش رفته و توليد ساليانه‌ي آنها اندک مي‌باشد.


وسایل گلافی شامل:
تیشَک،رَنده،مَته،مَتریگِه،میشار،میخکش، تیزبُر،مُغار،سُهون،جُلِه،سیم چین،انبردست،گیره،مُنگَر

گَلاف؛ سازنده و تعمیرکار  بدنه چوبی جهاز <لنج>
کارهای گَلاف که بر روی لنج انجام میشود؛
کَلفات: پنبه بافته شده آغشته به روغن بادام ،وسط دو الوار تخته را با آن پر میکردن،برای جلوگیری از نفوذ آب، گلّافان در بخشی از کار خود که به «کلفات» مشهور است، به شکل ریتمیکی به کوبیدن چکش بر میخ و چوب می پردازند.
میخ بُریره: تعویض یا جایگزین میخ
شِخاصه: تعویض الوارهای خراب با تخته های سالم به اندازه کوچک
داهان بویو: قسمت بالایی آبخور لنج  رابا  ماده ای بنام روغن کوسه جلا یا براق می‌کنند.
آبخور لنج: فرو رفتن لنج در آب
داهان: بعدازکَلفات، چربی گوسفند و آهک صنعتی مخلوط شده به تخته پایین آبخور اضافه می‌کنند.
مُکشِرِه: سِخینه<یک نوع بیلچه کوچک)جهت پاک کردن داهان یا چربی وآهک روی تخته استفاده می‌شود.
میرزاب:سوراخ های روی سطح لنج جهت خروج آب
گُلگُلوک گِل یا خاک رُس قرمز با آغشته شدن این نوع خاک و ماده ای بنام دامِر که یک نوع روغن بادام کوهی می‌باشد دور میخ جهت چسپاندن تخته یا الوار به بدنه لنج استفاده می‌شود.
مُنگَر: قلم مخصوص جهت فروبردن پنبه آغشته شده روغن به درزهای الوار لنج


اسامی تعدادی از لنج‌ها
سمبوک،پرکه،ناکو، سماج،جالبوت،بوم،بحرینی،،صفاری،
بِلَم،مَنشُوّه،پاکستانی، بُطیل،بَغله

 

 

خارگ
۱۴۰۲/۰۶/۱۹ ۱۹:۴۳
اخبار منتخب
پر بازدیدترین اخبار