خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: فضاسازی شهری برای برقراری ارتباط بین شبکه تبلیغی، فعالان فرهنگی و مذهبی، روحانیان و مبلغان دینی و دیگر فعالان بخش‌های معنوی و فرهنگی، فرصت بسیار خوبی است و به خصوص در حوزه کرونا که ارتباط و تعامل چهره به چهره با افراد میسر نیست، می‌تواند حامل پیام‌های فرهنگی و مذهبی خوبی به جامعه باشد.
یکی از موضوعاتی که امروز در روحیه مردم به خصوص با بسته شدن مساجد و محدود کردن فعالیت‌های فرهنگی و دینی و هنری ایجاد شده، دوری از نشاط معنوی و در نهایت نشاط اجتماعی است. موضوعی که متأسفانه اثر سو بر ارتقای معنوی مردم جامعه از خود باقی خواهد گذاشت و در آن، فضای شهری نقشی بسیار دارد.
نشاط شهری نیاز است
متأسفانه توسعه در شهرهای ما غالباً به سمتی رفته که نتوانسته‌ایم به خوبی از فضاهای شهری بهره‌مند شویم و از شهرها به عنوان یک رکن نشاط‌انگیز، فرحبخش یا حتی یک هیئت بزرگ مذهبی و فرهنگی استفاده کنیم در نتیجه بسیار دیده می‌شود که مردم در بسیاری از شهرهای جهان برای استراحت از خانه بیرون و به دل شهرها می‌روند اما در کشورمان هستند بسیاری شهرها که در آن مردم برای استراحت به خانه‌هایشان پناه می‌برند زیرا شهرها کسل کننده شده‌است.
در راستای اهمیت فضا سازی شهری مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان با شهردار شاهرود همزمان با ماه مبارک رمضان دیداری کرد تا از نزدیک درباره تعاملات شهری، فضا سازی‌های مناسبتی و همچنین ارتقای فرهنگی شهر شاهرود تبادل نظر شده و راهکارهای عملیاتی مطرح شود. در ادامه صحبت‌های حجت‌الاسلام عباس عبدالهی مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان و علیرضا حاجی محمدعلی در خصوص فضای شهری و توسعه فرهنگی را به صورت میزگرد مطالعه خواهید کرد.
نقش اصالت‌های مذهبی و فرهنگی در توسعه فرهنگی شهری
عبدالهی: یکی از مسائل مهم در سطح استان سمنان که فعالیت‌های فرهنگی را برای نهادها و ارگان‌های ذی‌ربط در زمینه اجرا و نظارت کمی دشوار کرده پراکندگی جمعیت و مساحت بسیار زیاد به خصوص شهرستان شاهرود است، امروز اگر رئیس یک اداره بخواهد از مجموعه تبلیغی و فرهنگی خود در زمان آباد یا رضا آباد بی ارجمند بازدید کند باید شش ساعت زمان را در حال رانندگی باشد و لذا این امر دشواری‌هایی را دارد لذا در گفتگو با نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس، صحبتی درباره تصویب فاکتور وسعت در کنار جمعیت در بودجه دهی به دستگاه‌های اجرایی و استان‌ها شد که گویا این موضوع مورد عنایت نمایندگان قرار دارد و باید دید در آینده چه اتفاقاتی برای آن رخ می‌دهد زیرا به واقع این استان دارای ظرفیت‌های بسیار عظیمی از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و.. است و کمبود امکانات و اعتبارات فرصت شکوفایی این داشته‌ها را در برخی بخش‌ها گرفته است.
دومین مانع بر سر راه اقدامات تبلیغی و ترویجی به صورت چهره به چهره کرونا است به عبارت دیگر باید گفت یکی از نخستین اقدامات در مناسبت‌های ملی و مذهبی‌ها شهرداری‌ها هستند که نقش اصلی در عملیات مختلف فرهنگی مانند دهه فجر، رمضان و… دارند که در فضا سازی اجتماعی برای مناسبت‌ها به خصوص در ایام کرونا که محدودیت‌ها بر اساس تجمعات وجود داشته و فرصت گفتگوی چهره به چهره با مردم در هیئت‌ها و مساجد را نداریم، فضاهای شهری یکی از بهترین ظرفیت‌ها برای ارتباط برقرار کردن با مردم است.
علاوه بر این موضوع فضای مدیریت شهری و مبلمان شهری در زمره فاکتورهایی است که نباید در توسعه فرهنگی شهری از آن به سادگی گذشت. در این حوزه رؤسای ادارات تبلیغات اسلامی سراسر استان سمنان مکلف شدند تا به دیدار شهرداران سراسر استان رفته و درباره این نوع توسعه فرهنگی با کمک شهرداری‌ها تبادل نظر کنند. شاهرود دارای ظرفیت‌های بسیاری در حوزه مذهبی و فرهنگی است که شش هزار طلبه و این حجم از هیئت‌های مذهبی در سطح شهرستان بسیار کم نظیر است و باید گفت در واقع شهرستان شاهرود اصالت‌های مذهبی و فرهنگی بسیاری دارد.
استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی در استان سمنان
در صورتی که از ظرفیت‌های خوب موجود در شهرستان شاهرود و استان سمنان استفاده نشود، به تهدید بدل می‌شوند از سوی دیگر باید گفت سازمان تبلیغات اسلامی در فضای جدید مدیریتی خود توان گفتگوی سازمانی خوبی دارد و عده‌ای زیاد از طلاب متخصص وارد این نهاد شده‌اند و در حوزه تخصص‌های مدیریت فرهنگی ظرفیت خوبی را ایجاد کرده‌اند که می‌توانند در اختیار جریان سازی و فضا سازی فرهنگی به نفع مردم و فرهنگ ایرانی اسلامی قرار گیرند.
به شهرداران استان سمنان اعلام کرده‌ایم که اداره کل تبلیغات اسلامی در واقع سازمان فرهنگی شهرداری‌ها است و لذا شهرداری‌ها باید سازمان تبلیغات اسلامی را پشتیبان خود بدانند و از سوی دیگر توقع است که شهرداری‌ها هم ما را در زمینه فضا سازی شهری، مبلمان شهری و اجتماعی حوزه‌های مناسبتی، پشتیبانی کنند. از سوی دیگر سازمان تبلیغات اسلامی در بخش محتوای المان‌های مناسبتی مذهبی و ملی خود را سرباز شهرداری‌ها می‌داند و آماده ارائه کمک است.
یکی از موضوعات جدی که با آن روبرو هستیم مقوله کرونا است که ما با موج افسردگی شدید اجتماعی مواجه می‌شویم. متأسفانه همیشه ترکش‌های این امواج کرونا هم ابتدا به مساجد و جمع‌های مذهبی برخورد می‌کند در صورتی که کسان دیگری موج‌های کرونا را راه می‌اندازند و مذهبی‌ها باید جور آنان را بکشند، از سوی دیگر بستن مساجد و فضاهای فرهنگی و مذهبی سبب بروز افسردگی‌هایی می‌شود زیرا مردم در آنها امید پیدا کرده و تخلیه می‌شوند و از گفتمان‌های دینی و مذهبی مانند توسل و تفکر و… استفاده می‌کنند لذا اگر منافذ بسته شود خودکشی‌ها بیشتر می‌شود لذا این فشار روانی باید مدیریت شود در حالی که اگر فضاهای مذهبی بسته شوند، بستر اصلی گفتگو با مردم از دست می‌رود و در نتیجه فضاسازی‌های شهری و اجتماعی در مدیریت شهری از این حیث برای سازمان تبلیغات اسلامی موضوعیت بیشتری پیدا می‌کند.
عملکرد شهرداری در مدیریت شهری
حاجی محمدعلی: کار شهرداری‌ها فوق‌العاده تخصصی و به نظر من تمام اجماع همه سیستم‌هایی که شهر نیاز دارد، محسوب می‌شود که سازمان تبلیغات اسلامی، نظامی و آتش نشانی سازمان شبه نظامی ما است، اتفاقات امنیتی، عمرانی و ده‌ها مورد دیگر در وظایف شهرداری‌ها گنجانده شده است در واقع تمام وزارتخانه‌های آب، برق، گاز و… توسط شهرداری‌ها پوشش داده می‌شود. در کشورهای دیگر مشکلات کمتر است زیرا مدیریت شهری واحد است و در کشور ما قبل و بعد از انقلاب متأسفانه مدیریت شهری را تفکیک کرده دیده‌ایم و در واقع تمام ارگان‌های درآمدزای آن مانند مخابرات و گاز و… به دولت‌ها سپرده شد و مابقی آن بر دوش مردم قرار گرفت.
شهر یک موجود زنده‌ای مانند ما است که باید آمادگی فیزیکی، لباس، روحیه و سلامت را داشته باشد، بحث‌های فرهنگی، اعتقادی، عالم پروری و ده‌ها مورد دیگر همگی از ظرفیت‌های شهرستان زر خیز شاهرود هستند و امثال آیت الله العظمی سید محمود شاهرودی که چهره جهانی هستند در زمره این ظرفیت‌ها محسوب می‌شوند از سوی دیگر شهرداری با تلاش فراوان باید این مسائل فرهنگی را انجام دهد، عملکرد برخی دستگاه‌های استان نشان می‌دهد که تفاوت‌هایی برای شهرستان‌ها وجود دارد ولذا باید گفت که مردم ریزبین شاهرود تمام آنها را می‌بینند و از یاد نمی‌برند. لذا باید حساسیت‌ها و تفاوت‌ها را کاهش داد.
در مقوله فرهنگی باید گفت هر مناسبتی که در تقویم است باید مهم قلمداد شود که این امر در شاهرود در عمل نیز اثبات شده است و در مناسبت‌هایی مانند شهادت امام صادق (ع) تمام المان‌ها، فضا سازی‌ها و… از سوی شهرداری تقبل شد و از سوی دیگر مشاوران سازمان فرهنگی، هنری و ورزشی شهرداری شاهرود اماکنی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و… محسوب می‌شوند در نتیجه این تعامل دوسویه در شاهرود راه افتاده است.
مجموعه مدیریت شهری نگاه مثبتی دارد
مسئولانی که انتخابی هستند معمولاً با اقداماتی که بیشتر دیده شود، همراهی بیشتری هم دارند و این در زمینه مسئولان انتصابی که می‌دانند باید مقطعی را مهمان یک شهر باشند کمتر صدق می‌کند اما خوشبختانه در مجموعه مدیریت شهری شاهرود اتفاقاً سعی شده همیشه از مجرای شورای شهر مسائل ورود و به شهرداری بیاید در نتیجه تعامل بسیار خوبی در مجموعه مدیریت شهری وجود داشته و تک روی‌ها را شاهد نیستیم، معتقد هستیم که اگر قرار باشد مجموعه جواب بدهد، باید همدلی باشد و اگر امروز موفقیت‌هایی در شاهرود می‌بینیم نتیجه کار تیمی است لذا ما قول می‌دهیم که مناسبت‌های فرهنگی و دینی با همین رویه اعمال کار تیمی و استفاده از تمام ظرفیت‌ها صورت خواهد گرفت.
از سوی دیگر معتقد هستیم که هزینه کرد در زمینه ترویج فرهنگ نوعی درآمد برای آینده شهرداری محسوب می‌شود زیرا وقتی شهری با نشاط باشد و سطح فرهنگی ارتقا یافته‌ای را در درون خود ببیند قطعاً مشارکت با شهرداری هم در آتی افزایش خواهد یافت و این نفع کلی به شهرداری هم خواهد رساند.
اعتقاد شهرداری شاهرود این است که اگر ما زمینه فرهنگی را درست کنیم، مابقی امور خود به خود درست خواهد شد چرا که بستر همه تفکرات فرهنگ است. اگر در یک شهر پیشرفته آدمی که ارتقای فرهنگی ندارد ورود کند، دچار مشکل می‌شود و لذا باید ارتقای فرهنگی را در اولویت قرار داد. از سوی دیگر شهرداری شاهرود پیشنهاد می‌کند برای تقویت فرهنگ عمومی و اجرای مناسبت‌ها، یک برنامه مدون تقویمی از مناسبت‌ها در شهر شاهرود تشکیل و به شهرداری ابلاغ شود. از طرف دیگر در این ایام نزدیک انتخابات شهرداری ترجیح می‌دهد برای برگزاری مراسم و مناسک از ظرفیت دیگر ارگان‌ها مانند سازمان تبلیغات اسلامی نیز استفاده کند زیرا بسترسازی لازم برای حضور حداکثری مردم در انتخابات مورد تاکید است.
تقویم مناسبتی در شاهرود ایجاد می‌شود
عبدالهی: در زمینه تدوین تقویم مناسبتی و فرهنگی باید گفت اقدام مشترکی بین شهرداری و سازمان تبلیغات اسلامی شاهرود صورت خواهد گرفت اما درباره موضوعات غیر مناسبتی نیز می‌بایست کارهای اساسی انجام داد. امروز ما معتقد هستیم که محور فرازمانی و فرا مناسبتی و کار روی فرهنگ عمومی و نیاز فرهنگی مردم شهرستان شاهرود و استان سمنان الزامی است لذا باید نقاط قوت و ضعف در حوزه فرهنگی را شناسایی و پذیرفت. نسل قدیم در همین شهر شاهرود دارای ویژگی‌هایی بودند و به گونه‌ای دیگر زندگی می‌کردند اما امروز با وجود فضای مجازی و… به صورت محسوسی شاهد تغییر سبک زندگی هستیم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع مردم خراسان در مقوله سبک زندگی فرمودند که ما دنبال تمدن سازی هستیم و تمدن بخش سخت افزاری و نرم افزاری دارد که نرم افزاری آن سبک زندگی محسوب می‌شود که این امر نشان دهنده اهمیت سبک زندگی است. متأسفانه امروز کار فرهنگی جدی گرفته نمی‌شود زیرا برخی افراد فهم درستی از اهمیت سبک زندگی و فرهنگ ندارند. امروز باید اهمیت امور فرهنگی و سیاسی حاکم ارتقا یابد.
ما باید بر روی فرهنگ عمومی کار کنیم و از سوی دیگر ظرفیت‌های عظیم و ابعاد مختلفی از داشته‌هایمان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و استحصال نشده است، ما امروز روی بخش تحقیق، تدوین و گفتمان سازی مشکلات زیادی داریم زیرا نتوانسته‌ایم موارد اصلی مورد نیاز فرهنگ جامعه را به زبان امروز و مورد نیاز مخاطب اجتماعی‌مان ترویج دهیم.
ظرفیت‌ها در زمینه فرهنگی بسیار است اما متأسفانه در فضای علمی و مدیریت شهری، این امر بعضاً تشریفاتی دیده می‌شود. نگاه ما این است که دین می‌تواند همه مسئله را حل کند و اگر ما درگیر بحران اعتیاد، فروپاشی خانواده و… هستیم نسخه درمانی درستی را داریم و باید به آن عمل کنیم. امروز غرب از مسیر اشتباهاتش باز می‌گردد اما مسلمانان را به مسیری هدایت می‌کنند که صد سال پیش خودشان رفته و امروز با شکست مواجه شده‌اند.
تغییر نگاه فرهنگی
قرآن تشریفاتی نیست بلکه کتاب زندگی است و برای حل تمام مسائل جواب دارد لذا برای مثال باید در شهرها مساجد و امامان جماعت را محوریت قرار داده و برای مدیریت فرهنگی جامعه‌مان سعی کنیم یک یا چند مسئله را در مجموعه مساجدمان بیان و حل کنیم. امروز بسیاری از ارگان‌های ما تقلیدی بوده و وارداتی است که درگیر بوروکراسی شده‌اند و به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند حل مسئله است که نتیجه این نوع نگاه، ورودی ۷۰ میلیون پرونده در قوه قضائیه خواهد بود.
لذا طرح مسئله از مساجد محوری به دلیل همین ناکارآمدی از سوی سازمان تبلیغات اسلامی دنبال می‌شود، امروز نیاز به تغییر نگاه فرهنگی داریم و بوروکراسی ناکارآمدی نهادهای فرهنگی سبب شده تا مردم به شدت ناامید شوند در حالی که اگر مساجد را برای حل مسئله و اختلاف دوباره احیا کنیم شاهد اتفاقات بسیاری خواهیم بود که بار قوه قضائیه، شهرداری، کمیته امداد و… را کم خواهد کرد.
امروز نظام اداری فرهنگی ما نیاز به ویرایش جدی دارد و باید فکر کنیم که مسیر ۴۰ ساله نقاط ضعف و قوتمان چیست. اگر قرار است انرژی مردم را در حاکمیت داشته باشیم همانطور که امام خمینی (ره) توانست با مردم، انقلاب را پیروز کند، می‌بایست مسائل را حل کنیم.
سیستم‌ها نادرست چیده شده است
حاجی محمد علی: باید گفت در بین اهل تسنن سیستم مسجد محوری بیشتر دیده می‌شود و در واقع کمترین میزان ورودی پرونده‌ها نیز در نقاط اهل تسنن نشین در زمینه قوه قضائیه وجود دارد زیرا در صورت بروز مسئله‌ای همه طرفین در مسجد گردهم آمده و بعد از مناسک دینی بین طرفین بیان مسئله و با کدخدامنشی رفع مشکل می‌شود و اگر به نتیجه نرسید از طریق قوه قضائیه دنبال می‌شود.
رفتار اداری ما با مردم مناسب نیست و مردم نارضایتی دارند لذا اگر رفتار اداری ما اسلامی باشد عزتمندی مردم و جلوگیری از رانت و اختلاس و… را شاهد خواهیم بود، اینها همه برگرفته از یک سردرگمی بین حکومت اسلامی و رفتار اداری و یومیه ما است. یکی از خواسته‌های ما از نمایندگان این است که اصلاً قانون جدید تصویب نکنند فقط قوانین که قبل بوده را اصلاح کنند و همین کار برای یک دوره مجلس کفایت می‌کند، امروز یکی از موضوعات نارضایتی مردم این است که قوانین قدیمی بوده و در نتیجه مردم ناراضی هستند.
در گفتمان‌ها باید رضایت خدا محور امور باشد، این امر متأسفانه در سیستم اداری دچار مشکل است و برای مثال در مجموعه شهرداری می‌توان با برخی اقدامات روبنایی و ظاهری مردم را راضی کرد زیرا عامه مردم بیشتر با مسائلی راضی می‌شوند که به چشم بیاید و این خواص هستند که به دنبال کارهای زیربنایی هستند. در نتیجه ما باید به دنبال مسائل زیربنایی باشیم زیرا خدمتی که در یک شهر داریم در واقع امانتی است که باید خدا را راضی نگه داریم و حتی نگران جریان‌هایی که سوار بر افکار عمومی هستند هم نبود.
